مبانی نظری راهبرد¬های شناختی تنظیم هیجان

& Zermatten
‏، 2006).
‏ ‏از ‏آنجایی ‏که نظم جویی ‏هیجان ‏نقشی ‏محوری ‏در ‏تحول ‏بهنجار ‏داشته ‏و ضعف ‏در ‏آن، ‏عاملی ‏مهم ‏در ‏ایجاد ‏اختلال‏ ‏های ‏روانی ‏به شمار ‏می رود، نظریه ‏پردازان ‏بر ‏این ‏باورند، ‏افرادی ‏که قادر ‏به ‏مدیریت ‏صحیح ‏هیجاناتشان ‏در ‏برابر ‏رویدادهای روزمره ‏نیستند، ‏بیشتر ‏نشانه ‏های ‏تشخیصی، ‏اختلال ‏های درونی ‏سازی ‏از ‏قبیل ‏افسردگی ‏و ‏اضطراب ‏را ‏نشان می ‏دهند (نولن- هاکسما، ویسکو،‏ لیبومیرسکی- Wisco & Lyubomirsky
‏، 2008). ‏ بنابراین ‏می توان ‏گفت، ‏نظم‏ ‏دهی ‏هیجان عاملی کلیدی ‏و ‏تعیین ‏کننده ‏در ‏بهزیستی ‏روانی ‏و ‏کارکرد اثربخش ‏است ‏(گرانفسکی و همکاران، ‏2001‏). ‏که ‏در ‏سازگاری ‏با ‏رویدادهای ‏تنیدگی زای ‏زندگی ‏نقش ‏اساسی ‏ایفا ‏می کند ‏(نولن- هاکسما و همکاران، 2008).
2
‏ ‏به ‏طور ‏اجمالی ‏می توان ‏اذعان ‏نمود ‏که ‏افراد ‏از ‏روش‏ ‏های مختلفی ‏جهت ‏نظم جویی ‏هیجاناتشان ‏استفاده ‏می کنند ‏و یکی ‏از ‏متداو ل‏ ‏ترین ‏این ‏روش ها ‏استفاده ‏از ‏راهبردهای ‏شناختی ‏است.‏ راهبردهای ‏نظم دهی ‏شناختی ‏هیجان،‏ ‏فرآیندهای ‏شناختی ‏هستند ‏که ‏افراد ‏برای ‏مدیریت ‏اطلاعات هیجان‏ ‏آور ‏و ‏برانگیزاننده ‏به ‏کار ‏می گیرند ‏و ‏بر ‏جنبه شناختی ‏مقابله ‏تأکید ‏دارند؛ بنابراین، ‏افکار ‏و ‏شناخت‏ ‏ها در ‏توانایی ‏مدیریت، ‏نظم ‏جویی ‏و ‏کنترل ‏احساس‏ ‏ها ‏و هیجان‏ ‏ها ‏بعد ‏از ‏تجربه‏ ‏ی ‏یک ‏رویداد ‏تنیدگی‏ ‏زا ‏نقش ‏بسیار مهمی ‏دارند ‏(گرانفسکی و همکاران، 200‏1‏).
‏ ‏سال ‏ها ‏پژوهش ‏به ‏نقش ‏مهم ‏تنظیم ‏هیجان ‏در ‏سازش ‏با ‏وقایع ‏تنیدگی‏ ‏زای ‏زندگی ‏وضوح ‏بخشیده ‏است (گرنفسکی و‏ همکاران‏،‏ ‏2001‏).
‏ ‏تنظیم ‏هیجان ‏دلالت ‏دارد ‏بر ‏به ‏کار ‏گماشتن ‏افکار ‏و ‏رفتارهایی ‏که ‏در ‏هیجان ‏های ‏آدمی ‏تأثیر ‏می‏ ‏گذارند. هنگامی ‏که ‏انسان ها ‏تنظیم ‏هیجان ‏را ‏به ‏کار ‏می‏ ‏گیرند، ‏چگونگی ‏تجارب ‏و ‏تظاهر ‏هیجان ‏های ‏خود ‏را ‏هم ‏تحت ‏اختیار ‏می ‏گیرند.‏ گمان ‏می‏ ‏شود ‏توانایی ‏تنظیم ‏هیجان ‏خصیصه ‏ای ‏از ‏خصوصیات ‏هوش ‏هیجانی ‏است (بارو‏ن و پارکر- Baron & Parker
‏، 2000،‏ به نقل از امین آبادی، دهقانی و خداپناهی، 1390).
‏ ‏هرچند ‏که ‏تعریف ‏عملیاتی ‏مفهوم ‏تنظیم ‏هیجان ‏دشوار ‏است بسیاری ‏از ‏محققین ‏روانشناسی ‏رشد ‏سعی ‏در ‏مطالعة ‏آن ‏دارند.‏ تحت ‏سیطره ‏درآوردن ‏مفهوم ‏تنظیم ‏هیجان ‏دشوار ‏است، ‏چرا ‏که تظاهرات ‏و ‏تجارب هیجانی ‏نیز ‏حقیقتا حل نشده اند ‏و ‏هیجان ‏ها ‏در محور ‏فهم ‏مفهوم ‏هیجان ‏ها ‏درجات ‏متفاوتی ‏دارند.‏ بر ‏این ‏اساس به ‏تعریفی ‏عملیاتی ‏از ‏خود ‏هیجان ‏که ‏تلاش ‏در ‏وضوح ‏بخشیدن به ‏تعریف ‏تنظیم ‏هیجان ‏دارد ‏نیاز ‏داریم‏. ‏هیجان ‏چیست؟ هیجان ‏ها ‏از ‏دیدی ‏کارکردی ‏تلاش ‏هایی ‏همگرا ‏توسط ‏فرد محسوب ‏می ‏شوند، ‏به ‏منظور ‏ابقاء، ‏تغییر ‏و ‏یا ‏خاتمه ‏دادن ‏به ‏روابط میان ‏فرد ‏و ‏محیط ‏تأثیرگذار، گروهی ‏ادعا ‏دارند ‏تنظیم ‏هیجان ‏وابسته ‏به ‏دو ‏سطح ‏است: ‏فرایند ‏تنظیم ‏هیجان ‏و ‏بازده ‏آن ‏(‏گراس- Groos
‏، 1999).
‏ ‏تنظیم ‏هیجان ‏این ‏گونه ‏تعریف ‏می ‏شود: ‏تنظیم ‏هیجان ‏مبتنی است ‏بر ‏فرایندهای ‏درونی ‏و ‏بیرونی ‏پاسخ ‏دهی ‏در ‏برابر ‏مهار ‏و نظارت، ‏ارزیابی ‏و ‏تعدیل ‏تعاملات ‏هیجانی ‏به ‏خصوص ‏خصایص زودگذر ‏و ‏تند ‏آنها ‏برای ‏به ‏تحقق ‏رسیدن ‏اهداف ‏(تامپسون، 1994‏،‏ به نقل از امین آبادی، دهقانی و خداپناهی، 1390).

 

-------